Kendrick Lamar’ın uzun süredir beklenen albümü Mr. Morale & The Big Steppers, bildiğiniz üzere çift albüm olarak piyasaya sürüldü.
Çift albümler, 1940’ların sonunda başlayıp günümüze kadar ulaşan bir kavram. Hip-hop’ın içinde de elbette çift albümleri eskiden beri görüyoruz. Kendrick Lamar’ın albümü sonrası bu kavramı tarihçesi ve örnekleriyle açıklamak için kolları sıvadık.
Çift albüm nedir?
Çift albümler, 2 bölümden yani dönemine göre 2 kaset, 2 CD veya dijital ortamda 2 farklı kısımdan oluşan albümlerdir. Özellikle çift albüm türünün ilk örnekleri, kayıt alınan ortamın kapasitesinden daha büyük kayıtları beraber servis edilebilmesi adına bu şekilde hazırlanmıştı. Sonradan elbette farklı amaçlara da hizmet etmeye başladı.
Çift albümlerin tarihçesi
1940’lı yılların sonunda LP’lerin çıkmasıyla sanatçılar, bir CD içine çok daha fazla sayıda koyabilmeye başladı. Ellerindeki imkandan daha çok şarkı kaydeden ve bunları bir albüm olarak piyasaya sürmek isteyen sanatçılar ise “double album” veya Türkçe çevirisiyle ikili/çift albümlere başvurdu. Çift albümlerin ilk görülmeye başladığı zamanlar da LP’lerin ortaya çıkışından çok sonra değil. Birçok kaynak ilk çift albümü, Benny Goodman‘in 1950 yılında konser kayıtlarını derleyerek piyasaya sürdüğü The Famous 1938 Carnegie Hall Jazz Concert isimli albümü olarak gösteriyor.
Rap müzikte çift albümler
Rap müzikte çift albümlerin başlangıcı için Tupac Shakur’un Suge Knight tarafından hapisten çıkarıldığı 1995 yılına gidiyoruz. Dönemin Death Row Records yöneticileri Suge Knight ve Jimmy Iovine, 2Pac’ı hapisten çıkarmak için 1.4 milyon dolar kefalet ödemiş ve karşılığında Pac’tan Death Row bünyesinde 3 albüm yapmasını istemişlerdi. Tupac da hapisten çıkar çıkmaz hiç vakit kaybetmemiş ve All Eyez On Me adını verdiği albümünün hazırlıklarına geçmişti. Albümü çift CD olarak hazırlayan Pac, böylece anlaşmasında yer alan 3 albümün ikisini tek projede eritmişti.
DJ Jazzy Jeff & The Fresh Prince’in 1998 yılında yayınladıkları “He’s the DJ, I’m the Rapper” isimli albümleri ile Master P’nin “Down South Hustlers: Bouncin’ and Swingin’” isimli albümü de çift albüm denemesi olsa da plaktan CD’ye geçişte tek bir albüm olarak piyasaya sürülmüştü. Bu nedenle Pac’ın All Eyez On Me’si hip-hop tarihinin ilk çift albümü oluyor.
Çift albüm farklılıkları
Sanatçıların çift albüm yaparkenki motivasyonları elbette farklılık gösterebiliyor. Kimisi Tupac gibi o an içinde yer aldığı şartlara uyum sağlamaya çalışırken, kimisi de aynı projede farklı konsept veya sound’ları dinleyiciye net bir şekilde sunmayı amaçlıyor. Örnek vermek gerekirse; Drake, 2018 yılında yayınladığı 5. stüdyo albümü Scorpion’da 2 disk birden yayınlamıştı. İlk disk daha çok rap müziğe yakınken, ikinci disk R&B tınılarındaydı. Outkast’in 2003’de çıkardığı Speakerboxxx/The Love Below isimli albümse bir başka örnek. Bu albümün Speakerboxxx kısmında Big Boi, P-Funk etkisinde bir albüm hazırlarken; The Love Below’da André 3000’in psikedelik müziğine şahit olmuştuk.
Bazı çift albüm örnekleri
- The Notorious B.I.G. (1997)
- Drake – Scorpion (2018)
- Chris Brown – Heartbreak on a Full Moon (2017)
- Wu-Tang Clan – Wu-Tang Forever (1997)
- Kendrick Lamar – Mr. Morale & The Big Steppers (2022)
- UGK – Underground Kingz (2007)
- Vince Staples – Summertime ’06 (2015)
- JAY-Z – The Blueprint 2: The Gift & The Curse (2002)
- Cypress Hill – Skull & Bones (2000)
