CYPHER nedir? RAP müzikte CYPHER ne anlama geliyor?

Cypher, (Türkçe okunuşuyla sayfır) en basit tabir ile MC’lerin birbiri ardına serbest stilde rap yapmasıdır. Ancak MC’ler belirli bir sırayla ilerlerler. Eğer planlı değilse, başkasının sözünü kesip araya girmek cypher’ın doğasına aykırı olur.

Cypher’a sadece rap olarak bakmayıp hip-kop kültürü içinde ele almak gerekiyor tabii ki. Bu yüzden bu “sırayla hünerini sergileme” olayına beatbox’çılar ve break dansçılar da dahil aslında. Onlar da cypher yapıyor. Oxford Sözlüğü, “cypher” kelimesini “kod yazmanın gizli bir yolu” olarak tanımlıyor ancak cypher’ın “sıfır” veya “daire” gibi anlamları da var. Hip-Hop’ın ilk zamanlarında, bir daire içine girip sırayla performanslarını sergileyen rapçilerden geldiği düşünülüyor bu kavramın isminin. Cypher’lar; yarışmak, egzersiz yapmak veya eğlenmek için yapılabiliyor ancak ne amaçla yapılırsa yapılsın hip-hop’ın yapı taşlarından biri olduğu kesin.

Bir de “posse cut” veya “posse track” olarak adlandırılan bir kavram var. Posse track’lerde genelde 4 veya 4’ten fazla rapçi yer alıyor. Cypher’dan farkı ise, büyük ölçüde normal bir şarkı formunda olması. Bir konu bütünlüğü, tema ve tekrarlanan bir nakaratı olması gibi mesela. Ancak cypher’lar daha ham, daha serbest oluyor. Her rapçi kendi bölümünde alakasız bir şey anlatabiliyor örneğin. Posse cut’ların müzik videolarında da genelde MC’ler bir araya gelmiyor. Herkes videosunu çekip gönderiyor, birleştirilip bir klip oluşturuluyor. Yurt dışından Drake, Kanye West, Lil Wayne ve Eminem‘in bir araya geldiği Forever parçasını; bizden de Katliam serisini örnek verebiliriz posse cut için.

Cypher’lar aynı zamanda gelecek vadeden rapçilerin şöhretini arttırmak için bir araç haline geldi son yıllarda. XXL, bunu her yıl XXL Freshman Cypher adı altında yapıyor. Ülkemize de Freshman Cypher formatını bu yıl ilk kez Epidemik Yapım getirdi. Freshman Cypher’larda gelecek vadeden MC’ler çıkıp sırayla serbest stilde verse’lerini okuyorlar. Birbirleriyle hiçbir alakaları olmuyor, herkes farklı konudan bahsedebiliyor ve bir bütünlük olması için çaba sarfedilmiyor.

Cypher’lar kimi zaman bir beat’in üstüne yapılırken kimi zaman müziksiz de yapılabiliyor. Tamamen bir serbestlik hakim anlayacağınız.

Cypher kavramı ilk kez, 1960’ların sonunda Harlem’de kurulan İslami organizasyon Yüzde Beşçiler tarafından tanıtıldı. Yüzde Beş Ulusu, Doğu Yakası’nda hip-hop’ın temellerini atan ve hip-hop dışındaki Afro-Amerikan kültüründe bile büyük etkisi olan bir akımdır. Kelime köküne inelim biraz da. Cypher, cipher kelimesinden geliyor. İkisi de aynı şey zaten. Cipher, yukarıda da söylediğimiz gibi “şifre, kod” gibi anlamları olan bir sözcük. Bu kavram, ezoterik bir kavram olarak kullanılıyor. Ezoterizm ise, bir konudaki derin bilgilerin ve sırların ehil olmayanlardan gizlenerek, bir üstad tarafından sadece ehil olanlara aktarılmasıdır.

Evet, biraz derine indik ve kafalar hafiften karışmış olabilir. Şimdi bu bilgileri konumuza bağlayalım. MC’ler bir çemberin içerisinde bir şeyler anlattıklarında, “cipher” sadece hip-hop geleneğinin mensubu olanlar tarafından kolayca anlaşılan bilgi ve gerçekleri dışa vurmanın bir yolu anlamına geliyor. Ya da geliyormuş o zamanlar. Sonrasında böyle bir anlamı kalmamış ve tamamen serbest stilde sırayla rap yapmaya dönüşmüş. Yani eskiden cypher’lar, şifreli birer mesajmış diyebiliriz.

Cypher’ların tamamına yakını birkaç kişiyle yapılsa da, tek kişinin yer aldığı cypher’lar da görüyoruz. Özensiz, tam da şarkı formatında olmayan parçaları bu şekilde yayınlayan MC’ler oluyor. “O zaman acapella’dan ne farkı var?” derseniz de, genelde cypher’arın altına beat ekliyorlar. Bu şekilde acapella’dan ayrılıyor. Ancak dediğimiz gibi cypher’ların neredeyse tamamı birkaç kişinin sırayla verse okuması şeklinde yapılıyor.

Birkaç cypher örneği bırakarak içeriğimize son verelim.

 

XXL Freshman Cypher 2016

 

Epidemik Freshman Cypher 2020

 

Canibus, Big Pun, DMX, Mos Def, Mic Geronimo, John Forte Freestyle Rap Cypher

 

Anıl Piyancı & Şehinşah & Araf & 3K Hood – Cypher

 

Epidem1k Cypher

 

Eminem – BET Hip Hop Awards Freestyle Cypher

 

Cypher Pt.1

 

TDE 2013 BET Cypher

 

Hoşgeldin Mahalleme Cypher

Total
0
Shares
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Önceki İçerik

THE NOTORIOUS B.I.G.'nin tacı yaklaşık 600 bin dolar karşılığında satıldı!

Sonraki İçerik

Sözleşmesinin TAMAMINI paylaştı, GRAMMY ödülüne işedi: KANYE WEST, TWITTER'ı birbirine kattı!

İlgili İçerikler